AntlaÅŸmalı boÅŸanma konusunda gerekli detayları aktardıktan sonra, konunun öneminden dolayı tekrar et- mek gerekirse;
Bayan evlendiÄŸi kocasında, her hangi bir kusur, do- ku uyuÅŸmazlığı, eÅŸine sevememe, nefret gibi ağır ayrıştı- rıcı etkenler söz konusu olduÄŸunda, bir ömür boyu haya- tının sorunlu geçmesini istemeyebilir… Mahkemeye mü- racaatla mehir talebinden vazgeçerek veya almış mehri iade koÅŸulu ile kocasından boÅŸanma talep edebilir. Ä°ki ki- ÅŸinin birbirinden ayrılması anlamına gelen müferakat--- fesih---hıyar-ı tefrik tanımları ile gerçekleÅŸen boÅŸanma ÅŸeklidir.
Osmanlı aile hukuk kararnamesi, 119 ve 131. mad- deleri ile bayana boÅŸanma hakkı tanımıştır…
Bayan aile hukuk kararnamesi 119. maddesi gere- ÄŸince, evlilik devamına engel olan iktidarsızlık vb. özür- lerden birinin eÅŸinde bulunduÄŸunu iddia ederek yasal yol- lara baÅŸvursa, hâkim tedavi için süre verme veya kanıt- lanmış özür neticesinde tarafları ayırır.
Kararnamenin 122. maddesinde, cüzam veya zühre- vi hastalıklar beraber yaÅŸamayı tehlikeli kılan bulaşıcı vi- rüs taşıyan bir tehlike mevcutsa, bayan mahkemeye mü- racaat ederek ayrılma isteyebilir…
Akıl hastaları 123. madde gereÄŸince, bir zorunluluk varsa, hâkim karır olmaksızın evlenemezler…
Evlilikten sonra, erkekte psikolojik dengesizlik, akli melekelerin fonksiyon kaybı gibi ağır etkenler söz konusu ise, boÅŸanma için bayanın baÅŸvurma hakkı vardır…
Hâkim talebi bir yıl erteleyebilir veya raporlar neti- cesi ayrılık kararı verebilir…
Kararnamenin 9. maddesi, akıl hastası erkek ve ba- yanın evlenmelerinde zorunlu bir hal yoksa izin vermemiÅŸtir…
Zorunluluk varsa ancak hakim kararı ve velileri- nin denetim zorunluluÄŸu ile izin verilmiÅŸtir…
Evlilikle beraber erkek, eÅŸi ve çocuklarının geçimini temin etmekle yükümlüdür. Erkek evini geçindirmekten aciz ise, ilerde detaylı olarak aktaracağımız gibi bayan boÅŸanma hakkına sahip olur…
Erkek evlendikten belirli bir süre sonra habersiz ve izinsiz kaybolsa, altı ayı geçen zaman diliminde bayan boÅŸanma hakkına sahip olur…
Kararnamenin 126. maddesine göre kocasının kay- bolması nedeniyle nafaka temini güçleÅŸen bayan, mah- kemeye müracaat hakkına sahiptir…
Erkek, evinin her türlü masraflarını toptan karşıla- yıp ayrılsa, kocanın nerede olduÄŸu bilinmez, yaÅŸayıp ya- ÅŸamadığına dair en ufak bilgi ve delil bulunmaz, muhte- melen kendisinden ümit kesilmiÅŸ ise, bayan mahkemeye arılık için müracaat edebilir.
OlaÄŸan ÅŸartlarda, dört yıllık bir süre kendisinden haber alınmayan erkek için mahkeme evliliÄŸin feshine ka- rar verir…
Kararnamenin 128. maddesine göre birinci evliliÄŸi fesh edilen bayan, ikinci kez evlense, belli bir müddet sonra birinci eÅŸ hayatta olduÄŸunu ispat edip geri dönse i- kinci evlilik geçerli olup, birinci evlilik herhangi bir hu- kuk içermez…
Kararnamenin 130. maddesi, eÅŸler arasında ÅŸiddetli bir geçimsizlik olduÄŸunda, özellikle erkeÄŸin çıkardığı ÅŸiddetli geçimsizlik, aile saadetine engel, yaÅŸamsal tehdit unsurları taşıyorsa, bayan mahkeme kanalı ile boÅŸanma talep edebilir. Hâkim her iki taraftan boÅŸanma talep ede- bilir, uzlaÅŸma yolları aranır, erkek kusurunda ısrar ediyor- sa artık taraflar için ayrılık söz konusudur… Hakemlerin kararı ayrılık için önemlidir…