Nesep, yakınlık manasına kullanılmıştır. Bu anlam- da, baba ve ana cihetinden oluşan ortalık ve yakınlığa ne- sep denir diye tarif mümkündür. Nesep genel olarak baba tarafından oluşan yakınlık için kullanılır. Örneğin, filan şahsın babası, babasının babası, onun babası… Gibi.
Nesep, sosyal hayatın zaruri bir neticesidir. Bireyler arasında şefkat –yardımlaşma ve dayanışmanın ancak aile ortamı ile mümkün olur. Bunun temeli de nesebidir.
İnsanlığı, hayvan türünden ayıran en büyük özelliği, insanoğlunun nesebi’ni bilmesidir…
Annen kim? Baban kim? Deden kim, dedenin baba- sını veya onun babasını büyükler aktardı mı? Gibi soru- lar, sabit bir nesep silsilesinin önemini ortaya çıkartır…
Aslını inkâr edene, haramzade denildiği gibi, aynı soy ağacından gelmeyip zina mahsulü bir masum çocuğu nesebi sahih olan bir aile silsilesine girdirmeye çalışmak, haramların en büyüğüdür. Had cezası gerektiren ağır ce- zalık bir suçtur.
Nesep’lerin sabit olabilmesi için belirlenmiş bir süre vardır. Bir çocuğun doğum müddeti en az altı aydır. Na- dir de olsa erken doğum olarak tespit edilmiş bir süredir. Doğumun bilinen tabii süresi ise dokuz aydır. Yine nadir olarak bu süreyi iki yıl’a kadar çıkarmak mümkündür.
Genel kural olarak bir çocuk; anne karnında altı aydan önce doğmuşsa yaşayamaz ve iki yıldan fazla da anne karnında kalamaz. Örneğin 1943 yılında Adana’da bir bayan öğretmen 16 aylık hamile iken bir çocuk dün- yaya getirmiştir.
Tıp dünyası doğum sürecinin bir yıldan fazla uza- mayacağını beyan etseler de nadir olan olayları hukuki veri olarak tespit etmek, bir anlamda tedbiri elden bırak- mamaktır.
Bir çocuğun nesebi, kendisini doğuran anneden do- layı sabit olur. Çocuğun nesebini, bir erkekten sabitlemek için anne ile erkek arasında hukuki bir bağ olan NİKÂH birlikteliği olmalıdır.
İslam Hukuku, zina neticesi doğan çocuğun nesebi- ni erkeğe bağlamayı kabul etmemiştir. “…Zina eden için mahrumluk vardır” hadis-i şerifi bu konu için delildir. Nikâh her konuda ön koşuldur. Nikâhsız birliktelik düşü- nülemez.
Bir kadın evlendikten en az altı ay veya daha fazla bir zaman içinde çocuk doğursa, nesebi kocasından sabit olur. Eğer erkek, erken doğum veya başka nedenlerle do- ğan çocuğa şüphe ile bakıyorsa, o zaman lian müessesesi devreye girer. Ancak erkek lian müessesesini işletmeyip bu konuda suskun kalırsa doğan çocuğun nesebi sabit o- lur.
Talak-ı Rıc’i ile boşanmış kadın iddet süresini ge- çirdikten sonra hamile olduğunu anlasa ve çocuğu dünya- ya getirse nesebi kocasına aittir.
Talak-ı Bain ile boşanan kadın içinde aynı kural ge- çerlidir. Kadın iddet müddetinin bitimini söylememiş bu konuda suskun kalmış ise iddet bitiminden sonra ortaya çıkan gebelikte doğan çocuk eski kocaya aittir. Aynı ku- ral eşi vefat eden kadınlar içinde geçerlidir.
Bir erkek eşi ile baş başa kalıp sonrada herhangi bir antlaşmazlık nedeni ile eşini boşayıp cinsel temasta bu- lunmadığını da iddia etse bile, eşine tam iddet ve tam mehir ödemesi gerekir.
Kadın iddet bitimini beyan etsin veya etmesin belli bir süre sonra hamile olduğu açığa çıksa, nesep babaya a- ittir.
Nikâh kıyıldığı günden itibaren altı ay gibi bir süre geçmeden çocuk doğsa çocuğun nesebi babaya ait değil- dir.
Bilmeyerek kendisi ile evlenilmesi haram olan biri ile yapılan evlilikte doğan çocuk için nesep İmam A- zam’a göre sabit İmameyne göre sabit olmaz. Örneğin sütkardeşi ile evlenilmesi gibi…
Müslüman olmayan bir erkekle evlenen Müslüman kadın için doğan çocuklarının nesebi sabit olmaz. Bu ev- lenme ittifakla batıldır.
Terkedilmiş çocuğun nesebi sabit olmaz. Bir kimse cami önüne veya herhangi bir mekâna şahısların görüp alması için bırakılan anne ve babası meçhul çocuğu, bir başkası alıp büyütse aralarında nesep sabit olmaz. Aynı zamanda veraset de geçerli değildir.
Terkedilmiş bebeği gören ve bu konuda herhangi bir girişimde bulunmayan şahıs sorumludur.
Bu konuda topluma farziyet yüklenmiştir. Çocuğu bulan, emaneti devlete teslim etmeyip, kendisinin hima- yesinde büyütmesini resmi yetkililere teklif etmişse; şahıs uygun şartlar içeriyorsa velayeti kendisine verilebilir.
Çocuk resmi yetkililere teslim edilmişse, büyütüp meslek sahibi yapmak evlendirmek İslam Devleti üzerine düşen bir sorumluluktur.
“Velisi olmayanın velisi İslam devlet başkanıdır.” Hadis-i Şerifi bu konu için delildir.
Evlat edinme ile nesep sabit olmaz. Evlatlık büyütü- len çocuk buluğ çağına geldikten sonra aralarında mah- remiyet meydana gelmez. Taraflar iki yabancı gibidir.
Ancak evlat edinilen çocuk erkek ise, evlat edinen birinci derece yakını bir bayanla evlendirebilir (Örnek kı- zı ile).
Evlat edinilen kız ise aynı şekilde birinci derecede olan yakınına, örneğin oğluna bu bayanı alabilir.
Evlatlık olarak büyütülen bireyler için öz evlat gibi hak ve yükümlülükler meydana gelmez. Miras hukuku cereyan etmez. Ancak evlat edinen bağış yapabilir.
İslam Hukukunda evlatlık müessesesinin kaldırıl- ması, babası olmayan çocuklarla ilgilenilmediği anlamına gelmez.
Yetimin gözetilmesi konusunda Kur’ani emirler mevcuttur. İslam devletinin birinci yükümlüğü bu konu ile ilgilidir…
Büyütülen himaye edilen çocuk, buluğ çağına gir- dikten sonra taraflar arası samimi ilişkiden öte, resmi hu- kuk başlamalı ve evlat edinenler artık büyümüş ve ergen- lik çağını tamamlamış gençleri gecikmeden evlendirmeli- dirler…
Kardeş çocukları evlatlık olarak alınıp büyütülse er- genlik çağından sonra, birlikte yaşamdan dolayı bir sıkın- tı olmaz.
Zina ile nesep sabit olmaz. Ancak zinadan sonra ev- lilik gerçekleşse zinaya nispet edilmeksizin baba, bu be- nim çocuğumdur derse, nesep sabit olur.
Bir kimsenin nesebi deliller veya ikrar ile sabit olur. Mesela elli yaşlarında bir erkek otuz yaşlarında nesebi meçhul bir şahıs hakkında o benim çocuğumdur diye iti- rafta bulunsa karşı tarafta evet o benim babamdır dese, aralarında nesep sabit olur.
Nesep konusunda yapılan itiraf ve ikrardan dönme geçerli değildir. Nesep çocuğun hakkıdır. Mahkeme neti- cesi tespit edilen nesep tüm toplum önünde geçerlidir.
Mahkeme, nesep davası için teknik deliller isteyebi- lir. DNA testi veya benzer tıbbi teknikler neticesinde ne- sep ispatı yapar ve bu paralelde hüküm verir.
Sahih evliliğin dışında, taraflar arasında fasit bir ni- kâh mevcut olduğunda nesep sabit sayılır. Çünkü fasit ni- kâh daha sonra eksik şartlar giderilip sahih nikâha dönüş- türülecektir.